Bạn có muốn thể hiện toàn bộ ý tưởng về doanh nghiệp của mình chỉ trên một trang giấy không? Hoặc có thể hình ảnh hóa toàn bộ dự án trong một bức tranh?
Giải pháp là dùng mô hình kinh doanh Canvas.
Mô hình kinh doanh Canvas cho phép chúng ta tập hợp và chia nhỏ tất cả các thành phần kinh doanh chính trong một bảng. Nó cho phép hình dung tất cả các khối dự án, bao gồm khách hàng, quan hệ khách hàng …
Ý tưởng mô hình kinh doanh Canvas rất tuyệt ở sự đơn giản. Bạn không cần phải trình bày bản kế hoạch kinh doanh dày cộm cho các đối tác hoặc nhà đầu tư của mình. Không có bất cứ điều gì quá mức trong mô hình kinh doanh Canvas. Nếu Bạn làm đúng, chắc chắn nó sẽ bao gồm tất cả các phân đoạn kinh doanh thiết yếu ... Chúng tôi sẽ chia sẻ các bước chính để xây dựng mô hình kinh doanh Canvas cho một dự án Chợ trực tuyến[1]
Mô hình kinh doanh Canvas là gì?
Business Model Canvas là một bản trình bày bằng đồ họa cơ bản về kinh doanh của Bạn. Khái niệm này được phát triển bởi chiến lược gia kinh doanh người Thụy Sĩ, Alexander Osterwalder, và giáo sư quản lý hệ thống thông tin, Yves Pigneur. Họ đã xác định các khối chính làm cơ sở áp dụng cho bất kỳ tổ chức nào:
- Cơ cấu kinh doanh
- Đề xuất giá trị
- Khách hàng
- Mối quan hệ với khách hàng
- Tài chính
Hình 01 - Mô hình kinh doanh Canvas
Nói chung, mẫu này được sử dụng khi hình thành một doanh nghiệp mới. Tất cả các vấn đề chính của doanh nghiệp có thể được trình bày trong một bảng đơn giản và logic. Sau đó, những tài liệu này có thể được sử dụng trong các cuộc họp với các nhà đầu tư và đối tác tiềm năng. Họ chắc chắn sẽ đánh giá cao cách trình bày chính xác và logic về ý tưởng của Bạn.
Tuy nhiên, Business Model Canvas không chỉ có thể được sử dụng cho các công ty khởi nghiệp, ngay cả các doanh nghiệp trưởng thành cũng có thể sử dụng nó. Tổ chức Bạn chưa xây dựng mô hình kinh doanh? Đã đến lúc Bạn nên thực hiện mô hình kinh doanh Canvas thôi! Nó sẽ giúp tìm ra điểm mạnh và điểm yếu của doanh nghiệp Bạn đấy. Ngoài ra, mô hình này sẽ giúp doanh nghiệp Bạn phát hiện những lỗ hổng có thể xảy ra trong quá trình phát triển thật dễ dàng đấy.
Mô hình kinh doanh Canvas so với Kế hoạch kinh doanh
Nhìn sơ qua, rất dễ nhầm lẫn giữa các khái niệm này.
Trên thực tế, mô hình kinh doanh Canvas và Kế hoạch kinh doanh có định dạng, mục đích và cách thức phát triển cũng như cách trình bày chúng với các đối tác tiềm năng hoàn toàn khác nhau.
Mô hình Canvas là một bản trình bày ngắn gọn về cấu trúc doanh nghiệp của Bạn, nó không chứa bất kỳ thông tin nào về chiến lược hiện thực hóa ý tưởng kinh doanh. Nó cũng không chứa bất kỳ số liệu và tính toán nào phản ánh kế hoạch phát triển kinh doanh.
Những ưu điểm chính của mô hình kinh doanh Canvas
- Dễ dàng hình dung. Mô hình kinh doanh Canvas giúp thể hiện ý tưởng về dự án tương lai của Bạn trong vòng một vài từ.
- Rất tốt cho truyền đạt một cách nhanh chóng. Mô hình kinh doanh Canvas có thể giải thích ngắn gọn ý tưởng kinh doanh của Bạn cho các đối tác và nhà đầu tư.
- Trình bày súc tích. Bất kỳ mô hình kinh doanh Canvas nào cũng không được chứa quá nhiều chi tiết. Nó mô tả ngắn gọn tất cả các đặc điểm chính mà không đi sâu vào chi tiết.
Hình 02 - Những ưu điểm chính của mô hình kinh doanh Canvas
Trong khi đó, kế hoạch kinh doanh là một tài liệu chiến lược sâu rộng. Nó mô tả cách phát triển kinh doanh trong tương lai, bao gồm phân tích thị trường, các bước thu hút đầu tư, tính toán chi phí và doanh thu, và nhiều thông tin khác.
Những ưu điểm chính của kế hoạch kinh doanh
- Chi tiết hơn. Kế hoạch kinh doanh dựa trên các con số và mô tả một dự án với nhiều chi tiết.
- Mô tả mục tiêu kinh doanh. Kế hoạch kinh doanh cho biết Bạn sẽ xây dựng sản phẩm như thế nào.
- Đặt mức độ ưu tiên. Ở đây Bạn không thể nói về các đặc điểm, nền tảng công nghệ và nhiệm vụ trong tương lai của mình, mà hãy chọn cái nào Bạn cần phát triển trước.
Hình 03 - Những ưu điểm chính của kế hoạch kinh doanh
Cả hai tài liệu này đều quan trọng và không thể thay thế cho nhau theo bất kỳ cách nào. Tuy nhiên, Bạn nên nhớ rằng kế hoạch kinh doanh dựa trên mô hình kinh doanh. Và sự phát triển của kế hoạch kinh doanh chỉ được bắt đầu khi mô hình kinh doanh được các thành viên trong tổ chức xác nhận tính hợp lý và chấp thuận.
Cấu trúc của mô hình kinh doanh Canvas cho Chợ trực tuyến
CƠ SỞ HẠ TẦNG
Xây dựng mô hình kinh doanh Canvas như thế nào? Điều đầu tiên cần xem xét khi thành lập một công ty mới là cấu trúc bên trong của nó. Các quá trình tiến hành hoạt động kinh doanh và các nguồn lực để thành lập doanh nghiệp. Ngoài ra, không có doanh nghiệp nào có thể tồn tại nếu không có quan hệ đối tác với các tổ chức bên ngoài. Khía cạnh này cũng cần được xem xét khi tạo một mô hình kinh doanh.
QUÁ TRÌNH
Các cách quản lý quy trình công việc của công ty.
TÀI NGUYÊN
Tại đây, Bạn mô tả các tài sản hoạt động quan trọng nhất trong mô hình kinh doanh của mình. Các tài sản chính là:
- Nguồn lực vật chất - các đối tượng vật chất như tài sản sản xuất, nhà cửa, thiết bị, phương tiện giao thông, v.v...
- Nguồn lực trí tuệ. Thương hiệu, thông tin được bảo vệ bởi quyền sở hữu, bằng sáng chế, cơ sở dữ liệu của đối tác và khách hàng, v.v...
- Nguồn nhân lực. Đây là yếu tố quan trọng đối với mọi doanh nghiệp. Một số loại hình khởi nghiệp dựa trên khoa học hoặc sáng tạo, đòi hỏi sự quan tâm đặc biệt đến nhân sự.
- Tài chính. Nguồn tài chính hoặc đảm bảo tài chính như tài sản có giá trị chuyển đổi sang tiền, tiền tín dụng, hoặc các nguồn dự trữ khác.
ĐỐI TÁC
Các tổ chức thiết lập quan hệ đối tác. Cần phải tối ưu hóa mô hình kinh doanh của họ, giảm thiểu các rủi ro hoặc nguồn lực nhận được. Những mối quan hệ này trở thành cơ sở cho rất nhiều mô hình kinh doanh. Có một số loại quan hệ đối tác:
- Hợp tác chiến lược giữa các tổ chức phi cạnh tranh.
- Đồng cạnh tranh (quan hệ đối tác chiến lược giữa các đối thủ).
- Công ty liên doanh để khởi động các dự án kinh doanh mới.
- Mối quan hệ của nhà sản xuất với nhà cung cấp để đảm bảo các thành phần có chất lượng cần thiết.
HOẠT ĐỘNG
Khối này mô tả cách thức mà công ty sẽ đạt được mục đích kinh doanh. Điều này có thể được thực hiện theo một số cách:
- Nghiên cứu & Phát triển. Nó là một sản phẩm hoàn toàn mới? Vì vậy công ty nên tiến hành nghiên cứu thị trường. Nghiên cứu cho biết liệu nó có cần thiết cho khách hàng hay không để phát triển nó theo đề xuất của khách hàng.
- Kiểm soát chất lượng. Công ty nên liên tục kiểm soát và đảm bảo chất lượng hoàn hảo của sản phẩm.
- Quảng cáo tiếp thị. Ngay cả sản phẩm tốt nhất cũng cần được quảng bá và quảng cáo để cho khách hàng tiềm năng biết về nó.
ĐỀ XUẤT GIÁ TRỊ
Đề xuất giá trị là sự tổ hợp những lợi thế mà công ty có thể cung cấp cho khách hàng. Hãy xem xét một số ưu điểm của đề xuất giá trị:
- Tính mới. Một số đề xuất giá trị được định hướng vào việc thỏa mãn những nhu cầu hoàn toàn mới. Đặc biệt là chúng chưa từng tồn tại trên thị trường trước đây.
- Năng suất. Theo truyền thống, việc tăng hiệu quả kinh doanh của khách hàng hoặc hiệu suất của sản phẩm thường được sử dụng để tạo ra đề xuất giá trị.
- Sản xuất tùy chỉnh. Hàng hóa và dịch vụ đáp ứng yêu cầu riêng của khách hàng có giá trị cao.
- Thực hiện công việc của khách hàng - đề xuất giá trị có thể cung cấp cho khách hàng sự trợ giúp trong việc thực hiện công việc của họ.
- Giá bán. Cung cấp các lợi thế hiện có với mức giá thấp hơn là một trong những chiến lược phổ biến nhất để đáp ứng các yêu cầu nhạy cảm về giá.
- Giảm chi phí - cung cấp cho khách hàng sự trợ giúp trong việc giảm chi phí của chính họ.
- Giảm thiểu rủi ro - khách hàng sẽ đánh giá cao việc giảm thiểu rủi ro khi mua sản phẩm hoặc dịch vụ.
- Khả dụng. Cung cấp hàng hóa hoặc dịch vụ cho những khách hàng trước đây không có khả năng tiếp cận chúng.
- Sự tiện lợi - tính đơn giản và thân thiện với người dùng của hàng hóa cũng có thể là một yếu tố giá trị.
KHÁCH HÀNG
Công ty sẽ thu hút những nhóm khách hàng nào và thỏa mãn nhu cầu của họ? Bạn cần phân loại khách hàng theo nhu cầu, hành vi và các đặc điểm khác. Nói cách khác, phải xác định khách hàng mục tiêu. Tại sao điều này là cần thiết?
KHÁCH HÀNG MỤC TIÊU
Sự khác biệt về nhu cầu của họ quyết định sự khác biệt trong đề xuất của Bạn cho từng nhóm.
- Tương tác được xử lý qua các kênh khác nhau.
- Cách thiết lập các mối quan hệ cũng sẽ khác.
- Các nhóm khách hàng khác nhau có thể mang lại lợi nhuận khác nhau.
- Họ bị thu hút bởi các khía cạnh khác nhau với đề xuất của Bạn.
KÊNH BÁN HÀNG
Bạn sẽ bán sản phẩm của mình như thế nào?
TƯƠNG TÁC VỚI KHÁCH HÀNG
Đây là cách công ty giao tiếp với những khách hàng mục tiêu khác nhau, và mang lại giá trị cho họ. Đó là các kênh truyền thông, phân phối, bán hàng. Chúng hợp thành hệ thống tương tác của công ty với khách hàng.
MỐI QUAN HỆ VỚI KHÁCH HÀNG
Khối này xác định cách thức tương tác giữa công ty-khách hàng và cách công ty hỗ trợ khách hàng.
- Hỗ trợ cá nhân - khách hàng trao đổi trực tiếp với đại diện của công ty trước và sau khi mua hàng.
- Hỗ trợ cá nhân đặc biệt - một khách hàng cụ thể được phân công một người quản lý riêng hỗ trợ.
- Tự phục vụ. Công ty không liên lạc trực tiếp với khách hàng, mà cung cấp tất cả các công cụ cần thiết để khách hàng tự mình giải quyết mọi thứ.
- Dịch vụ tự động. Sự kết hợp giữa hình thức tự phục vụ tiên tiến hơn với việc tự động hóa các quy trình.
- Cộng đồng - nhiều công ty thành lập và hỗ trợ các cộng đồng trực tuyến cho phép người dùng trao đổi kiến thức của họ, giúp công ty hiểu rõ hơn nhu cầu của khách hàng.
- Hợp tác sáng tạo. Một số công ty không xây dựng mối quan hệ người mua - người bán truyền thống. Thay vào đó, tạo ra một sản phẩm với sự cộng tác của khách hàng (cho phép khách hàng tham gia vào việc sáng tạo thiết kế hoặc nội dung).
TÀI CHÍNH
Khối này mô tả hai dòng tiền chính của công ty. Chi phí duy trì hoạt động kinh doanh và doanh thu từ việc bán đề xuất giá trị.
CHI PHÍ
Tạo một mô hình kinh doanh? Ở đây, nên bao gồm tất cả các khoản mục chi phí có thể có để thiết lập và duy trì doanh nghiệp của Bạn. Ví dụ:
- Chi phí tổ chức (thành lập công ty có tư cách pháp nhân).
- Nguồn nhân lực (tiền lương cho nhân viên của công ty).
- Văn phòng (chi phí thuê, bảo trì, mua thiết bị, v.v...).
- Nền tảng trực tuyến. Đặc biệt nếu công ty của Bạn xử lý công việc kinh doanh qua Internet. Bắt buộc phải có một trang web hoặc một ứng dụng, bao gồm công việc của các lập trình viên, nhà quản lý dự án, quản trị viên, bảo trì phần cứng, v.v...
- Quảng cáo tiếp thị.
DOANH THU
Thu nhập của công ty để trang trải các chi phí và mang lại lợi nhuận cho chủ sở hữu.
- Thu nhập từ việc bán một đề xuất giá trị. Đây là doanh thu bán hàng hóa vật chất, tiền hoa hồng. Ngoài ra, thu nhập từ việc bán đăng ký hoặc dịch vụ cao cấp, v.v...
- Quảng cáo (thu nhập từ việc đăng quảng cáo trên nền tảng trực tuyến).
- Sử dụng thương hiệu. Nếu công ty của Bạn với nhãn hiệu đã đăng ký đã là một thương hiệu được nhận biết rộng rãi, Bạn có thể tính phí các tổ chức khác sử dụng thương hiệu đó.
Ví dụ về mô hình kinh doanh Canvas của Top 4 Chợ trực tuyến hiện nay
Mô hình kinh doanh Canvas của Airbnb
Làm thế nào để hiểu cách áp dụng Canvas để phát triển mô hình kinh doanh chợ? Hãy cùng phân tích Airbnb - một trong những chợ hàng đầu trên thế giới. Khi chọn Airbnb làm ví dụ, chúng tôi cân nhắc đến sự thành công và sự công nhận trên toàn thế giới của nền tảng này, và chúng tôi tin rằng đó là một hình mẫu tốt để học tập.
Hình 04 - Mô hình kinh doanh Canvas của Airbnb
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của Airbnb được thể hiện bởi các đối tác và nguồn lực của công ty. Họ nên thiết lập mối quan hệ đối tác với các doanh nghiệp, du lịch và các cơ quan pháp luật khác nhau. Để cung cấp trải nghiệm người dùng tốt nhất cho chủ khách sạn (cơ sở lưu trú), họ sử dụng dịch vụ của các công ty khác nhau. Ngoài ra, họ áp dụng các công cụ kỹ thuật số của các nhà cung cấp bên thứ ba. Hãy xem xét kỹ hơn mạng lưới quan hệ đối tác và các nguồn lực của Airbnb:
Đối tác
Đối tác chính - quan hệ đối tác là điều cần thiết cho sự phát triển của doanh nghiệp.
- Chủ khách sạn - các nhà cung cấp cho chợ mà tài sản của họ mang lại cho Airbnb một phần doanh thu.
- Các nhà đầu tư - những người có tiền giúp Airbnb hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp.
- Nhân viên vận động hành lang. Luật pháp của các quốc gia khác nhau có thể áp đặt các hạn chế pháp lý và tài chính đối với việc thuê tài sản của một người trên cơ sở thương mại. Đó là lý do tại sao Airbnb cần sự hỗ trợ ở cấp chính phủ.
- Đối tác kinh doanh du lịch. Airbnb mở rộng khách hàng tiềm năng của mình. Họ hợp tác với các nền tảng tham gia vào việc tổ chức các chuyến hành trình. Đây là những nền tảng như Concur, Triplink và những nền tảng khác. Do đó, các căn hộ Airbnb xuất hiện trong nhiều chỗ lưu trú khác nhau của doanh nghiệp kinh doanh lữ hành. Bạn có thể tìm hiểu thêm tại đây.
Các đối tác khác. Quan hệ đối tác được sử dụng để nâng cao chất lượng dịch vụ và để cung cấp trải nghiệm người dùng tốt hơn.
- Các nhiếp ảnh gia. Nghiên cứu đã chứng minh rằng những địa điểm có ảnh chụp chuyên nghiệp hấp dẫn nhận được nhiều đặt phòng hơn những địa điểm có ảnh nghiệp dư. Đó là lý do tại sao Airbnb thuê các nhiếp ảnh gia để chụp ảnh các chỗ lưu trú. Dịch vụ này là miễn phí cho chủ nhà, vì vậy công ty phải trang trải chi phí.
- Tích hợp. Để cải thiện chức năng của nền tảng, Airbnb sử dụng các công cụ của bên thứ ba. Đây là những tích hợp với bản đồ Google, lưu trữ đám mây, dịch vụ nhận dạng, v.v...
- Bảo hiểm. Thị trường cung cấp bảo hiểm cho tài sản của chủ nhà đối với các giao dịch được xác nhận qua chợ.
Nguồn lực
- Danh sách phòng (Listing[2]) - nguồn lực chính của Airbnb mang lại doanh thu thực tế.
- Nguồn lực kỹ thuật. Chúng được sử dụng để duy trì nền tảng trực tuyến. Nó bao gồm các tài nguyên như kiến trúc nền tảng, thuật toán máy học, công cụ phân tích, phần cứng, v.v...
- Thương hiệu. Airbnb là một công ty nổi tiếng và uy tín. Thương hiệu của nó có giá trị tài chính và hoạt động như một yếu tố tin cậy cho khách hàng và đối tác.
Hoạt động
Airbnb đã phát triển một ý tưởng tuyệt vời đối với việc cho thuê ngắn hạn; tuy nhiên, họ sẽ không bao giờ trở nên thành công như vậy nếu không có các hoạt động thu hút người dùng:
- Cung cấp trải nghiệm người dùng tích cực bằng cách giúp các giao dịch suôn sẻ và dễ dàng.
- Phát triển cộng đồng (thêm người tham gia mới, mở rộng đến các thành phố mới, v.v...).
- Giữ chân du khách quay trở lại bằng cách cung cấp trải nghiệm thú vị và nhiều sự kiện.
- Mở rộng đề xuất giá trị (tổ chức sự kiện, căn hộ Airbnb-plus, v.v...).
Đề xuất giá trị
Khách hàng của Airbnb tin tưởng họ bằng tài sản và tiền của họ, và Chợ có thể mang lại giá trị cho họ. Hãy xem xét đề xuất giá trị của Airbnb chi tiết hơn:
Đối với chủ khách sạn
- Thu nhập bổ sung từ tài sản của họ
- Giao dịch nhanh chóng và đơn giản
- Gặp gỡ mọi người từ các quốc gia khác nhau
- Chủ nhà có thể lựa chọn và chỉ chấp nhận những khách đã được xác minh
- Các tùy chọn mở rộng để quản lý lịch và đặt chỗ
- Đánh giá tính minh bạch của khách
Cho khách trọ
- Chi phí thấp hơn khách sạn
- Nhiều loại căn hộ để lựa chọn hơn
- Giao dịch nhanh chóng và đơn giản
- Trải nghiệm địa phương trong chuyến đi, gặp gỡ những người mới
- Xếp hạng minh bạch các chủ khách sạn
Khách hàng mục tiêu
Không có doanh nghiệp nào có thể tồn tại nếu không xác định khách hàng mục tiêu. Để phát triển ưu đãi tốt hơn cho từng nhóm khách hàng, chủ doanh nghiệp và nhà tiếp thị thường chia đối tượng thành các phân khúc. Hãy xem những loại khách hàng nào sử dụng dịch vụ của Airbnb.
Chủ khách sạn
- Theo loại hình lưu trú: toàn bộ căn hộ, phòng riêng, phòng chung
- Theo địa điểm: thôn quê, thành phố
Du khách
- Loại hình du lịch: kinh doanh và nghỉ dưỡng
- Nhân khẩu học: gia đình có con, cặp vợ chồng, người đã nghỉ hưu
- Thu nhập: tìm kiếm chỗ ở giá rẻ hoặc cao cấp
Kênh bán hàng
- Các chiến dịch quảng cáo số
- Tiếp thị nội dung (phòng tin tức - newsroom[3], sách hướng dẫn)
- Truyền thông xã hội
- Quảng cáo miễn phí trên blog du lịch
Quan hệ khách hàng
Trước khi phát triển mỗi doanh nghiệp, hãy quyết định xem công ty sẽ duy trì mối quan hệ với khách hàng của họ như thế nào. Airbnb dường như đang sử dụng một loại hình hỗ trợ khách hàng kết hợp. Nó bao gồm tự phục vụ cho các vấn đề thường ngày và hỗ trợ cá nhân cho những vấn đề bất thường. Hãy xem xét kỹ hơn các tương tác của Airbnb với khách hàng.
Chủ khách sạn
- Cơ hội bổ sung để có thu nhập mới (rút ngắn “thời gian chết” giữa các khách, danh sách cao cấp ở trên cùng)
- Hỗ trợ trong trường hợp có bất kỳ vấn đề nào (tai nạn, hư hỏng và các khiếu nại khác)
- Hỗ trợ trong suốt kỳ nghỉ của tất cả khách
- Định hướng sự thành công của chủ khách sạn
- Các lợi ích bổ sung cho “siêu” chủ khách sạn
Cả hai bên (khách thuê và chủ khách sạn)
- Xử lý mọi vấn đề một cách kịp thời
- Quản lý rủi ro của cả hai bên
- Lưu trữ dữ liệu cá nhân an toàn và minh bạch
Tài chính
Chúng ta thậm chí không thể tưởng tượng được doanh thu của một công ty trị giá khoảng 31 tỷ USD. Vì vậy, chúng tôi chỉ có thể đưa ra một phần nhỏ các chi phí có thể có của Airbnb. Các dòng doanh thu của họ dường như đơn giản hơn vì chúng ta biết mô hình kiếm tiền mà họ sử dụng.
Tuy nhiên, một thương hiệu nổi tiếng trên toàn thế giới cũng có khả năng mang lại doanh thu khổng lồ cho công ty, nên đối với điều này, chúng tôi chỉ có thể tính toán các số liệu gần đúng.
Chi phí
- Phát triển và bảo trì nền tảng (công việc của nhà phát triển, văn phòng, phần cứng)
- Lương nhân viên (nhà phát triển, nhân viên phi kỹ thuật, chuyên gia hỗ trợ, nhiếp ảnh gia)
- Bảo trì văn phòng
- Chi phí giao dịch (sử dụng dịch vụ của nhà cung cấp dịch vụ thanh toán)
- Các vấn đề pháp lý (vận động hành lang, thủ tục pháp lý nếu có)
- Hỗ trợ khách hàng (văn phòng và lương của các chuyên gia hỗ trợ)
- Hợp tác với các đối tác (nền tảng du lịch, công ty bảo hiểm)
- Quảng cáo tiếp thị
Doanh thu
Phí giao dịch từ hai bên:
- Chủ khách sạn - 3-5% từ chủ cho thuê phòng, 20% từ chủ tổ chức sự kiện
- Khách - 5-15% từ khách thuê, miễn phí từ khách tham gia sự kiện
- Dịch vụ cao cấp. Chủ nhân của các căn hộ VIP phải trả phí 149 USD cho đại diện công ty, chi cho việc kiểm tra căn hộ và trao giải cho hạng mục căn hộ Airbnb-plus.
- Giá trị thương hiệu - doanh thu từ việc sử dụng thương hiệu, quảng cáo, quan hệ đối tác, v.v...
Mô hình kinh doanh Canvas của Uber
Hình 05 - Mô hình kinh doanh Canvas của Uber
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của Uber hầu hết được đại diện bởi tài xế, khách hàng, nhà đầu tư và những người vận động hành lang. Để biến Uber trở thành một cái chợ tốt và để huy động vốn, việc làm việc với các tài xế là chưa đủ.
Uber nhấn mạnh rằng họ không chỉ là taxi. Đó là lý do tại sao cơ sở hạ tầng của Uber cũng bao gồm các nhà vận động hành lang. Nhân viên vận động hành lang thiết lập nhiều niềm tin hơn giữa các khách hàng mới Ngoài ra, Uber cũng quảng bá dịch vụ của mình trên các phương tiện truyền thông và ra mắt các dịch vụ mới như UberEats.
Uber cũng hợp tác với nhiều nhà cung cấp phần mềm khác nhau. Đó là hệ thống GPS, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán hoặc lưu trữ đám mây. Các hoạt động chính của Uber là vận chuyển, tận dụng thời gian rảnh và tăng thời gian làm việc của tài xế, xúc tiến và mở rộng việc làm ra toàn thế giới.
Đối tác chính
Tài xế
Tài xế là những nhà cung cấp có giá trị nhất của Uber. Đây là những đối tác có thể cung cấp cho Uber những đề xuất khách hàng tuyệt vời: chi phí thấp hơn và đưa đón khách hàng kịp thời. Hơn nữa, Uber có thể cắt giảm nhiều chi phí hơn khi tài xế tham gia sử dụng ô tô cá nhân của họ.
Nhà đầu tư
Về mặt logic, các nhà đầu tư hoặc quỹ đầu tư mạo hiểm có thể cung cấp vốn để hỗ trợ Uber. Nhiều tài trợ hơn sẽ giúp Eber phát triển chức năng, thuật toán, ô tô không người lái, ứng dụng.
Người vận động hành lang
Những người vận động hành lang rất quan trọng đối với Uber, vì mọi người có thể quan niệm không giống như Uber ngay từ cái nhìn đầu tiên. Khi công ty đang trong giai đoạn phát triển, nó có thể thâm nhập vào các thành phố và quốc gia mới. Vì vậy, Uber có thể sẽ gặp một số chống đối. Ví dụ, từ taxi địa phương và công ty dịch vụ taxi, cũng như ngay cả từ những khách hàng chưa quen thuộc với Uber. Vì vậy, để thiết lập lòng tin hơn giữa các khách hàng tiềm năng, Uber cần có những người vận động hành lang giúp giảm bớt sự phản kháng.
Các đối tác khác
Đây là những đối tác cũng rất quan trọng đối với công ty, nhưng không phải lúc nào họ cũng đóng vai trò chính. Đối với Uber, các đối tác khác là các nhà cung cấp công nghệ và cơ sở hạ tầng. Đó là các dịch vụ như bản đồ, GPS, nhà cung cấp dịch vụ thanh toán, lưu trữ đám mây. Các đối tác tài trợ, ngân hàng hoặc bảo hiểm cũng được bao gồm.
Các hoạt động chính
- Mở rộng quy mô tài xế để tăng nguồn cung dịch vụ
- Mở rộng quy mô khách hàng để tài xế không phải chờ đợi
- Khuyến khích người tham gia mới tham gia và sử dụng Uber
- Mở rộng ra các quốc gia trên toàn thế giới
Nguồn lực chính
Nguồn lực quan trọng của nền tảng Uber là sự tương tác của người dùng. Ở đây chúng ta có thể nói về sự tương tác giữa những người tham gia chính: người lái xe và hành khách.
Tuy nhiên, có rất nhiều chuyên gia khác nữa, hoạt động của họ làm cho những tương tác này rõ ràng và hiệu quả hơn. Tại thời điểm này, chúng ta có thể nói đến các kỹ sư, nhân viên làm công việc phân tích, dữ liệu, kiến trúc nền tảng và thuật toán.
Những người làm công việc xây dựng thương hiệu và tài trợ cũng bao gồm trong nguồn lực chính.
Đề xuất giá trị
Đề xuất giá trị cho khách hàng:
- Khả năng đến nơi họ muốn chỉ trong một cú nhấp chuột
- Khả năng sử dụng dịch vụ 24/7
- Giao dịch không dùng tiền mặt
- An toàn
- Hệ thống phản hồi
- Khả năng theo dõi người lái xe và biết chính xác thời gian đến.
Đề xuất giá trị cho các tài xế:
- Cơ hội kiếm tiền
- Khả năng tự lựa chọn giờ giấc làm việc của mình
- Bắt đầu nghề nghiệp mới dễ dàng
Quan hệ khách hàng
Nếu mới biết Uber lần đầu, có vẻ như Uber chỉ lưu tâm đến mối quan hệ giữa khách hàng và tài xế. Nhưng khi xem xét kỹ, chúng ta có thể thấy có rất nhiều người tham gia.
Ngoài khách hàng và tài xế, Uber còn giao tiếp với:
- Rộng rãi công chúng. Nó được thực hiện để xây dựng thương hiệu tích cực cũng như thu hút khách hàng và tài xế mới
- Các cơ quan quản lý - để giảm thiểu các hạn chế và tránh các lệnh cấm
Cơ cấu chi phí
Cơ cấu chi phí của Uber chủ yếu phụ thuộc vào chi phí lôi kéo khách hàng sử dụng lại dịch vụ của Uber, với các yếu tố chính là:
- Phát triển các tính năng mới
- Nâng cấp hệ thống hiện có
- Vận động hành lang
- Phí giao dịch
- Lương nhân viên
- Mở rộng đến các điểm đến mới
- Chi phí cơ sở hạ tầng
- Chi phí điện năng cho hệ thống máy tính
- Hỗ trợ khách hàng
- Bảo hiểm
- Mở rộng các thị trường ngách mới như UberEATS
Mô hình kinh doanh Canvas của Amazon
Hình 06 - Mô hình kinh doanh Canvas của Amazon
Cơ sở hạ tầng
Amazon là tập đoàn lớn nhất của Mỹ tập trung vào thương mại điện tử. Hơn nữa, Amazon cũng cung cấp cho khách hàng các dịch vụ điện toán đám mây, phát trực tuyến kỹ thuật số và trí tuệ nhân tạo. Ở đây chúng ta đang nói về phần Chợ của Amazon. Chúng ta đề cập rằng các đối tác quan trọng ở đây là người mua và người bán. Các nguồn lực cốt lõi là nhà kho để lưu trữ sản phẩm và hệ thống logistics (hậu cần), cũng như bao gồm các kỹ sư phần mềm hỗ trợ nền tảng thương mại điện tử.
Đối tác chính của Amazon
Các đối tác chính của amazon là cả người mua và người bán. Những người dùng đăng ký Amazon Prime cũng là những người ủng hộ và cộng tác viên của dịch vụ. Tuy nhiên, có những đối tác khác như tác giả, nhà xuất bản và đối tác hậu cần. Cùng với những người bán, tất cả những người này đang làm tăng giá trị của Amazon. Ngoài ra, họ còn thu hút khách hàng mới đến với dịch vụ.
Nguồn lực chính
Là một Chợ trực tuyến, Amazon có một phần nguồn lực quan trọng ngoại tuyến. Đó là các trung tâm xử lý đơn hàng hoặc nhà kho. Hơn nữa, Amazon đã tạo ra chuỗi cung ứng tự động để giúp việc vận chuyển hàng hóa trở nên dễ dàng hơn. Một nguồn lực quan trọng khác của Amazon là các kỹ sư phần mềm, họ phát triển cơ sở hạ tầng cho nền tảng trực tuyến.
Đề xuất giá trị
Đề xuất giá trị của Amazon chủ yếu bao gồm giá cả cạnh tranh, lựa chọn hàng hóa tốt và giao hàng nhanh chóng. Amazon nổi tiếng là nền tảng cung cấp cho khách hàng dịch vụ an toàn, nguồn hàng đáng tin cậy và giao hàng nhanh chóng.
Kênh phân phối
Kênh phân phối lớn nhất của Amazon là trang web, kênh thứ hai là các ứng dụng dành cho thiết bị di động. Ngoài ra còn có các chi nhánh như Amazon Affiliate Program.
Quan hệ khách hàng
Amazon làm cho dịch vụ của họ thuận tiện dễ sử dụng. Nó cho phép khách hàng để lại phản hồi và đánh giá sản phẩm. Vì vậy, những người bán có thể đáp ứng những trải nghiệm của họ.
Các hoạt động chính
- Bán hàng hóa, cả sản phẩm số hóa và vật lý
- Quản lý chuỗi cung ứng
- Logistics
- Hỗ trợ hệ sinh thái của Amazon bằng cách mua lại các công ty khác
- Nâng cấp trang web và ứng dụng, bao gồm phát triển, thiết kế và tối ưu hóa
Doanh thu
Amazon Prime (phiên bản cao cấp của dịch vụ) là một trong những doanh thu lớn nhất của Amazon, nó tạo ra doanh thu từ khách hàng thực. Bên cạnh Amazon Prime, dịch vụ này còn có doanh thu từ hoa hồng và phí giao dịch.
Mô hình kinh doanh Canvas của Upwork
Hình 07 - Mô hình kinh doanh Canvas của Upwork
Cơ sở hạ tầng
Cơ sở hạ tầng của Upwork thể hiện một ý tưởng đơn giản về sự hợp tác giữa khách hàng và người làm việc tự do (freelancer). Upwork cũng cho phép các đại lý (agency) và công ty nhỏ tham gia hợp tác. Các hoạt động chính bao gồm nâng cấp danh mục đầu tư và tìm kiếm cơ hội việc làm (dành cho người làm nghề tự do). Và tìm kiếm freelances hoặc agencies cho khách hàng.
Đối tác chính
Các đối tác quan trọng của Upwork là các công ty đăng tuyển dụng việc làm. Ngoài ra, những người làm nghề tự do chấp nhận những lời đề nghị công việc và thực hiện nhiệm vụ cũng là đối tác.
Các hoạt động chính
Các hoạt động Upwork chính bao gồm đăng tuyển việc làm (cho khách hàng) và tìm kiếm việc làm (cho người làm tự do). Hơn nữa, mỗi người tham gia có thể thực hiện các hoạt động khác nhau:
- Các công ty sử dụng công cụ tìm kiếm để tìm kiếm dịch freelances hoặc agencies thích hợp. Nó cũng có thể lọc kết quả tìm kiếm, hoặc họ có thể đăng một lời mời làm việc mà các freelancers có thể đăng ký.
- Những người làm nghề tự do có thể nâng cấp hồ sơ và danh mục công việc có thể đảm nhận của họ. Do đó, họ có thể cho khách hàng tiềm năng thấy trình độ và kinh nghiệm của họ.
Sau khi khách hàng tìm thấy một người làm việc tự do, người này sẽ làm công việc do khách hàng giao và được trả tiền.
Đề xuất giá trị
Đề xuất giá trị của Upwork là kết nối các freelancers và các doanh nghiệp trên toàn thế giới. Mỗi bên tham gia đều đạt được lợi ích của mình. Khách hàng được freelancers làm việc cho họ, còn freelancers được trả tiền cho các nhiệm vụ đã thực hiện.
Nguồn lực chính
Nền tảng là một nguồn lực chính của Upwork. Tại đây, khách hàng gặp các người làm việc tự do và quyết định xem họ có muốn cộng tác hay không.
- Khách hàng & người làm việc tự do đã đăng ký
Upwork thu phí từ khách hàng của mình. Dịch vụ tính phí khách hàng tùy theo thời gian họ làm việc với khách hàng của họ. Như công bố ý trên trang web của Upwork, các dịch vụ tính phí:
- 20% phí cho $ 500 đầu tiên trong hóa đơn thanh toán với khách hàng
- 10% phí cho từ $ 500 đến $ 10.000 tiếp theo trong hóa đơn thanh toán
- 5% cho hơn $ 10.000 tiếp theo
Quan hệ khách hàng
Nền tảng đảm bảo an toàn cho tất cả dữ liệu của doanh nghiệp và người làm việc tự do. Đảm bảo này bao gồm sự an toàn và bảo mật của tài khoản người dùng và thông tin thanh toán của cả hai bên.
Doanh thu
Nền tảng Upwork chủ yếu nhận được doanh thu từ thu phí của khách hàng.
Lời khuyên khi xây dựng mô hình kinh doanh Canvas cho một Chợ trực tuyến
Chúng tôi đã cung cấp cho Bạn rất nhiều thông tin hữu ích. Bây giờ Bạn đã biết về cách tạo mô hình kinh doanh Canvas thương mại điện tử cho Chợ trực tuyến. Tuy nhiên, rất khó để thực hiện tất cả cùng một lúc.
Nhưng hãy đối mặt với nó. Phần khó nhất của bất kỳ dự án nào là quyết định bắt đầu với cái gì. Dưới đây là một số lời khuyên thực tế về việc tạo mô hình kinh doanh Canvas cho Chợ trực tuyến của Bạn.
- Trước khi Bạn bắt đầu
Hy vọng rằng trước khi quyết định bắt đầu kinh doanh của riêng mình, Bạn đã tiến hành nghiên cứu thị trường kỹ lưỡng. Việc làm này là cần thiết để tìm hiểu các đối thủ cạnh tranh chính của Bạn và nghiên cứu kinh doanh của họ.
Chúng tôi khuyên Bạn nên bắt đầu bằng cách phân tích mô hình kinh doanh của các đối thủ cạnh tranh của Bạn. Thậm chí Bạn có thể tạo mô hình mô tả doanh nghiệp của họ như khi chúng tôi tạo ra Airbnb. Điều này sẽ giúp Bạn không chỉ hiểu công việc kinh doanh của họ mà nó cũng sẽ cung cấp cho Bạn kinh nghiệm làm việc với mô hình kinh doanh Canvas.
Vì vậy, chúng tôi khuyên Bạn nên nghiên cứu mô hình của các đối thủ cạnh tranh và chọn ra những ý tưởng thành công nhất. Một số trong đó có thể được áp dụng trong doanh nghiệp của Bạn.
- Chuẩn bị
Cách tốt nhất để phát triển mô hình kinh doanh là dùng động não (brainstorming) trong một nhóm nhỏ. Do đó, để bắt đầu thiết kế Canvas của Bạn, Bạn sẽ cần:
- Một đội 3-5 người
- Mẫu Canvas được in hoặc vẽ trên một tờ giấy lớn
- Rất nhiều giấy ghi chú và bút đánh dấu
- Khoảng 45-60 phút
- Động não
Trong khi thảo luận về mô hình kinh doanh, đừng quên rằng nó chỉ nên chứa những điểm cơ bản và chung nhất về doanh nghiệp của Bạn. Hãy để lại chi tiết và lập kế hoạch chiến lược cho các bước sau. Chúng tôi cũng khuyên Bạn nên thực hiện quá trình hợp lý nhất có thể:
- Kết nối các khối: mỗi điểm của đề xuất giá trị với phân khúc khách hàng tương ứng
- Nếu một số ý tưởng đề cập đến các khía cạnh hiện tại của doanh nghiệp. Giữ chúng riêng biệt để tránh trộn lẫn chúng
- Nếu các ý tưởng khác nhau đề cập đến các bộ phận khác nhau, hãy giữ chúng riêng biệt
Những hành động đơn giản này sẽ giúp bạn làm cho mô hình kinh doanh hợp lý và có cấu trúc hơn. Nó sẽ giúp Bạn tiết kiệm thời gian trong tương lai.
- Đánh giá
Chúng tôi khuyên Bạn nên thực hiện bước này một vài ngày sau khi động não. Như vậy Bạn sẽ có cái nhìn mới mẻ và không định kiến về kết quả công việc của mình. Đánh giá mô hình theo các tiêu chí sau:
- Khách hàng sử dụng sản phẩm của Bạn có dễ dàng không? Hay họ sẽ tìm một giải pháp thay thế rẻ hơn / thuận tiện hơn?
- Mô hình của Bạn có khả năng mở rộng không?
- Nó sẽ tạo ra doanh thu lặp lại?
- Bạn sẽ kiếm được một số tiền trước khi Bạn tiêu nó?
- Mô hình kinh doanh của Bạn có được bảo vệ khỏi sự cạnh tranh không?
Chúng tôi khuyến nghị mỗi thành viên trong nhóm đánh giá mô hình kinh doanh trên thang điểm 1-10 để biện minh cho quan điểm của họ. Mô hình ban đầu của Bạn rất có thể sẽ được thay đổi nhiều lần. Cuối cùng, nó sẽ trở nên hoàn thiện và khả thi.
Lời kết
Ở trên, Bạn đã đọc hướng dẫn về cách tạo mô hình kinh doanh Canvas cho Chợ trực tuyến của Bạn. Hãy cùng xem nhanh cấu trúc của mô hình Canvas một lần nữa:
- Cơ sở hạ tầng là thiết lập cấu trúc của doanh nghiệp tương lai của Bạn. Khối này bao gồm mô tả các quá trình làm việc, cũng như các nguồn lực hiện có và quan hệ đối tác bên ngoài.
- Đề xuất giá trị là tập hợp các lợi thế mà sản phẩm của Bạn có thể cung cấp cho khách hàng.
- Khách hàng mục tiêu cũng nên được mô tả trong mô hình kinh doanh. Tốt hơn là chia nó thành các phân khúc khác nhau. Vì vậy, Bạn có thể mô tả đề xuất giá trị cho mỗi nhóm.
- Mối quan hệ với khách hàng mô tả cách công ty của Bạn sẽ quản lý và hỗ trợ khách hàng của Bạn.
- Tài chính là một khối đặc biệt quan trọng. Nó mô tả các khoản chi phí cần thiết cho việc quản lý doanh nghiệp. Nó cũng cho biết về doanh thu mà công ty sẽ có từ việc bán sản phẩm.
Ghi chú
[1] Chợ trực tuyến được dịch từ Online Marketplace, là một loại website thương mại điện tử nơi mà sản phẩm và dịch vụ được cung cấp bởi nhiều đối tác bên thứ ba
[2] Khái niệm Listing không chỉ đơn giản là danh sách phòng lưu trú mà là liệt kê chi tiết về trang thiết bị, hình ảnh … về căn phòng hoặc căn hộ cho thuê (ND chú thích)
[3] Newsrooom – là trang web lưu trữ tin tức và thông báo từ Airbnb, một cộng đồng toàn cầu gồm chủ kinh doanh khách sạn và khách du lịch (ND chú thích)
Tài liệu tham khảo
